Ticari faaliyette bulunan işletmeler için satış yapmak ve kâr elde etmek son derece önemlidir. Brüt satış, bir şirketin belirli bir süre içerisindeki işin değerini ifade etmektedir. Brüt satış ile net satış birbirine en çok kârıştırılan kavramlardır. Dolayısıyla bu kapsamda kullanılan tüm terimlerin mutlaka bilinmesi gerekmektedir. Peki, brüt satış nedir ve nasıl hesaplanır? Bu terimleri öğrenmek ve düzenli olarak takibini yapmak, işletmelerin devamlılığı açısından oldukça önemlidir.
Bir işletmenin muhasebe departmanı brüt satışlar, net satışlar, kâr marjı ve ciro gibi önemli kavramları muhakkak kayıt altına almalıdır. Düzenli olarak yapılan bu takipler, işletmelerin ileriki dönemde alması gereken aksiyonlar hakkında detaylı bilgi verebilmektedir.
Brüt Satışı Anlamanız İçin Bilmeniz Gereken Terimler
Bir işletme kurulduğu andan itibaren ticari faaliyetine devam ederken yaptığı ürün veya hizmet satışları son derece önemlidir. Satışı yapılan bir ürün veya hizmetten direkt olarak net kâr elde edilmemektedir. kâr ve zarar hesaplamaları esnasında birçok değişken göz önünde bulundurulmaktadır. Bu hesaplamaların kârışmaması adına brüt satış kâr/zarar hesaplama maliyet muhasebesi hakkındaki gerekli olan tüm terimlerin öğrenilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda en çok kullanılan ve bilinmesi gereken terimler ise şu şekildedir:
- Ciro
- Brüt Kâr
- Brüt Kâr Marjı
- Gelir
1. Ciro
Ciro, bir işletmenin belirli bir zaman aralığında elde ettiği net satış miktarına verilen addır. Brüt satışların aksine, ciro hesaplanırken ürün veya hizmette yapılan indirimler ve iadeler gibi değişkenler çıkârılmaktadır. Ciro hesaplaması yapılırken varlık devir hızı, alacak hesapları cirosu ve envanter devir hızı gibi farklı terimler de göz önünde bulundurulmalıdır.
2. Brüt Kâr
Brüt kârı, bir işletmenin yapmış olduğu ürün veya hizmet satışlarının sonucunda elde etmiş olduğu gelirlerden, bu ürün veya hizmete ait maliyetlerin çıkârılması elde edilen sonuçtur. Brüt satış kârı formülü aşağıdaki gibidir:
Brüt kâr = Ürün veya hizmetin satışından elde edilen gelir – ürün/hizmet maliyeti
3. Brüt Kâr Marjı
Brüt kâr marjı, oransal olarak ifade edilen bir kavramdır. Brüt satış kârı oranı olarak da bilinen bu kavram, bir şirketin yaptığı satışlardan elde ettiği gelirin, söz konusu ürünün maliyetinden hangi oranda fazla olduğunu ifade etmektedir. İşletmelerin devamlılığı ve verimliliği göz önünde tutulduğunda brüt kâr marjının hesaplanması ve düzenli olarak takip edilmesi son derece önemlidir. Brüt kâr marjı aşağıdaki formülde olduğu gibi hesaplanmaktadır:
Brüt kâr Marjı = (Brüt kâr / Satış Geliri) x 100
4. Gelir
Bir işletmenin devamlılığını sağlayabilmesi ve kâr elde edebilmesi için gelir kavramı oldukça önemli bir konuma sahiptir. Yapılan tüm ürün ve hizmet satışları sonrasında elde edilen maddi kazanç gelirdir. Brüt kâr marjı hesaplanırken, gelir hesabının iyi ve planlı bir şekilde yapılabilmesi bir hayli önemlidir. Gelir hesaplaması yapılırken nakit, kredi veya çek gibi farklı kanallardan gelebilecek her türlü kazanç hesaba katılmalıdır.
Brüt Satış kârı ve Zararı Nasıl Hesaplanır?
Satış kârlılığı, bir işletmenin yapmış olduğu ürün veya hizmet satışının bu ürün ve hizmetin maliyetinden yüksek olması elde edilmektedir. Aynı şekilde brüt zararını bu formülle hesaplamak mümkündür. Satılan ürün/hizmetten elde edilen gelirin, maliyetten daha az olması durumunda satış zararından bahsedilmektedir. İşletmelerin, brüt satışlar hasılatı kadar zararını da düzenli olarak takip etmesi işletme devamlılığı açısından oldukça gereklidir. Ayrıca söz konusu satış KDV dahil edilmeden hesaplanmaktadır. Bu sebeple de kâr hesaplamalarında bu bilginin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Brüt ve Net Satış Arasındaki Farklar
Brüt ile net satış arasındaki farklar, bir işletmenin dikkat etmesi gereken en önemli konulardan biridir. Brüt satışlar, yapılan satışlardan elde edilen geliri gösterirken; net satışlar, elde edilen gelirken indirim ve iade gibi tutarların da düşülmesi ile elde edilmektedir. Net satış formülü en genel ifade ile şu şekildedir:
Net Satış: Ürün veya hizmetten elde edilen gelir – iadeler – indirimler – giderler
Brüt hesabı yapılırken dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli husus ise, demirbaş satış zararı konusudur. Demirbaşların satılması sonrasında elde edilen gelir, brüt başlığı altında hesaplanmamaktadır. Duran bir varlığın satışından elde edilen gelir demirbaş satış zararıdır ve “Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı içerisine dahil edilmelidir.
E-İrsaliyeye Zorunluluğu için Ne Kadar Brüt Satış Hasılatı Gerekli?
Bir malın sevkini ve bu sevkiyata ait bilgileri içeren en önemli belgelerden biri irsaliyedir. Günümüzde artık teknolojinin giderek yaygınlaşması ile fatura ve irsaliye gibi önemli belgeler, internet ortamında hazırlanabilmektedir. Elektronik formatta olan bu belgeler için 2020 yılından beri kapsamlı çalışmalar yapılmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan son açıklamaya göre 2023 yılında brüt satış hasılatı 10 milyon ve üzeri olan tüm mükellefler e-irsaliyeye geçme zorunluluğu getirilmiştir.
E-İrsaliye ve diğer elektronik belgelere geçiş için getirilen zorunluluk kapsamında, mükellefler için kaliteli ve kolay bir kullanıma sahip olan özel entegratör bulmak oldukça önemli bir konu olmaktadır. DİA Yazılım; bu ihtiyaç doğrultusunda geliştirilen, yılların getirdiği tecrübe ile hazırlanan ve GİB tarafından da yetkilendirilen bir özel entegratördür. E-İrsaliyeye geçiş işlemleri oldukça kısa sürede tamamlayan DİA Yazılım, aynı zamanda kullanıcılarına eşsiz bir kullanım deneyimi sunmaktadır. Deneyimli canlı destek personelleri ile günün her saatinde hizmet vermekte ve böylelikle mükellefler herhangi bir sorun yaşamadan işlemlerine hız kesmeden devam edebilmektedir. Elektronik belgeleri DİA Yazılım ile kullanan mükellefler, kendilerine sunulan bu eşsiz imkanlar sayesinde zamanlarını ve motivasyonlarını yalnızca işlerine verebilmektedir.
Önceki yazımıza https://www.eirsaliyezorunlulugu.com/tahsilat-makbuzu-nedir-nasil-kesilir/ linkinden ulaşabilirsiniz.
